‘Leidinggevenden moeten een cultuur creëren van inspraak en tegenspraak.’ ‍

uit het rapport Over de grens van de Raad voor Cultuur (2022)

♦ Inspraak en tegenspraak bij ondernemingsraad of  personeelsvertegenwoordiging

Voor organisaties met 50 of meer werknemers is medezeggenschap wettelijk verplicht. Zij moeten een ondernemingsraad (OR) instellen. Binnen het onderwijs geldt een vergelijkbare regeling via de medezeggenschapsraad, waarin ouders, studenten en docenten inspraak hebben. Bij kleinere organisaties met 10 tot 50 medewerkers kan medezeggenschap worden georganiseerd via een OR of personeelsvertegenwoordiging (PVT).

De OR heeft een belangrijke rol bij de ontwikkeling en uitvoering van het arbobeleid en daarmee bij het beleid om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. De OR heeft instemmingsrecht bij het vaststellen, veranderen en intrekken van arbo-regelingen. Ook heeft de OR adviesrecht bij de keuze voor een arbodienst en vertrouwenspersoon en informatierecht dat ook van toepassing is op arbo-zaken. Daarnaast mag de OR  een inspectiebezoek vergezellen, de inspectie onder vier ogen spreken, inspectierapporten ontvangen en in beroep gaan tegen een beslissing van de inspectie. De OR heeft een controlerende en signalerende rol naar het management.

Heeft de organisatie geen OR of PVT? Dan is de directie verplicht om minstens twee keer per jaar een personeelsvergadering te houden. Tijdens deze bijeenkomst moeten medewerkers worden geïnformeerd over belangrijke ontwikkelingen en in de gelegenheid worden gesteld om advies te geven.

Meer informatie over de wettelijke verplichtingen voor organisaties is hier te vinden.

♦ Inspraak en tegenspraak binnen teams

‍Als je als organisatie een OR of PVT hebt, wil dat niet zeggen dat er ook inspraak of tegenspraak mogelijk is in teams. Daarnaast hebben stagiaires of zzp’ers (vaak) geen toegang tot deze wettelijk geregelde medezeggenschap. Daarom is het van belang om als organisatie ook aandacht te hebben voor inspraak en tegenspraak op de werkvloer. Door structureel aandacht te besteden aan inspraak en tegenspraak binnen teams, versterk je niet alleen de sociale veiligheid, maar ook de betrokkenheid en samenwerking binnen je organisatie. Het is daarbij uiteraard van belang dat je als leidinggevende ook wat doet met de informatie die je ophaalt.