Protocol: Gedragscode
'De raad meent dat een gedragscode niet louter moet bestaan uit een lijst verboden, maar integendeel het gewenste gedrag moet omschrijven.'
uit het rapport Over de grens van de Raad voor Cultuur (2022)
Protocol: Gedragscode
Het opstellen van gedragsregels is een belangrijk instrument bij het voorkomen van grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. Bij het agenderen van de gedragscode, het vertonen van voorbeeldgedrag en het handhaven van de regels spelen toezichthouders en leidinggevende een belangrijke rol. Daarnaast is het van essentieel belang dat alle medewerkers verantwoordelijkheid voelen voor het naleven van de gedragscode.
Afhankelijk van de situatie heb je soms voldoende aan een gedragscode voor de gehele organisatie, maar soms heb je meerdere codes nodig. Denk bijvoorbeeld aan specifieke gedragsregels voor bezoekers en publiek, specifieke producties wanneer met externe partners wordt samengewerkt, of aanvullende regels die passen bij de specifieke werkcontext binnen teams.
Een gedragscode opstellen
Hieronder vind je de belangrijkste richtlijnen voor het ontwikkelen en implementeren van een effectieve gedragscode:
1. Zorg dat iedereen de gedragsregels kent
Een gedeelde norm is essentieel voor een goede samenwerking. Maak de gedragscode breed bekend en zorg dat deze toegankelijk is voor alle medewerkers en betrokkenen.
2. Stem de gedragscode af op de organisatie
Het is van belang dat de gedragsregels aansluiten bij de dagelijkse werkzaamheden en herkenbaar zijn voor medewerkers, bezoekers en andere betrokkenen.
3. Creëer draagvlak bij de medewerkers
Betrek medewerkers en andere relevante partijen bij het opstellen van de gedragscode. Maak in de gedragscode duidelijk voor wie deze geldt. Naast werknemers kan dat bijvoorbeeld gaan om stagiaires, bestuurders en zzp’ers. Daarvoor is het onder andere van belang dat ze invloed hebben op de regels en deze regelmatig binnen teams of samenwerkingsverbanden worden besproken.
4. Maak de gedragscode concreet en helder
Het is onmogelijk om alle mogelijke uitingen van grensoverschrijdend gedrag in de gedragscode op te nemen. Het is wel belangrijk om concrete voorbeelden op te nemen in voor de medewerkers begrijpelijke taal en/of beeld. Naast het beschrijven van ongewenst gedrag is het belangrijk ook gewenst gedrag te benoemen
5. Handhaaf de gedragscode
Zorg dat je in de gedragscode mogelijke sancties op overtreding van de gedragsregels vastlegt en handel consequent als deze overtreden worden. Handhaving gaat zowel over het aanspreken op gedrag als, indien nodig, het nemen van passende maatregelen.
6. Houd de gedragscode actueel
Een gedragscode is geen statisch document. Deze groeit door regelmatige input en feedback van de medewerkers. Ook bij veranderende omstandigheden, wetgeving (zoals de nieuwe wet seksuele misdrijven per 1juli 2024) of maatschappelijke normen, is het belangrijk de gedragscode te evalueren en aan te passen.
Meer informatie en contact
Bekijk voor meer informatie de handreiking gedragscode (on)gewenste omgangsvormen van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de handreiking cultuurverandering op de werkvloer van de Regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld en het nationaal programma tegen discriminatie en racisme van de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme.
Heb je vragen of wil je sparren over jouw situatie? Neem dan contact op met onze adviseurs via advies@mores.nl.